Lý giải huyền thoại linh miêu, quỷ nhập tràng tại Việt Nam

quỷ nhập tràng linh miêu

Đến nay, khoa học đang tiếp tục làm sáng tỏ dần sự thật của câu chuyện truyền khẩu ấy.

Cụm từ “quỷ nhập tràng” từ xưa tới nay luôn cuốn hút sự chú tâm theo dõi của mọi người bởi nhiều lời đồn đại hết sức ly kỳ kèm theo sau đó, tuy không có chứng cứ rõ ràng nhưng người nghe vẫn cứ muốn nghe.

Đến nỗi cụm từ này cũng đã được đưa vào Từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học Việt Nam với mục từ “Nhập tràng” được giải thích như sau: “Nhập tràng (ma quỷ) nhập vào thây người chết làm cho biết đi lại, nói năng như người sống, theo mê tín” (Trung tâm từ điển học, NXB Đà Nẵng 2000).

Giải thích trên phần nào ghi nhận thực tế tồn tại của những chuyện truyền khẩu quanh hiện tượng quỷ nhập tràng mà theo người xưa thì tác nhân gây nên cảnh tượng lạ lùng đó chính là những… chú mèo!

Loài mèo có “con mắt thứ ba”

Không phải chú mèo nào cũng có “khả năng huyền bí”. Mà thường chỉ có 2 loại. Một là loại “Mèo ma”. Hai là loại “Mèo quỷ” đặc chủng, toàn thân có màu đen, thường điểm một chòm lông màu vàng đậm giữa trán chỉ nhỏ bằng đồng tiền cổ mà người ta cho đó là “con mắt thứ ba” giúp loài mèo này có thể nhìn thấy và liên lạc được với ma quỷ vô hình, để cùng hợp lực khiến người chết ngồi dậy thành quỷ nhập tràng. Loài mèo này có tên: Linh miêu, mắt sáng và chói đỏ trong bóng tối như hai cục than giữa gió, phừng phừng lửa giận.

quy nhap trang

Người ta cho linh miêu là đứa con sinh ra từ sự phối hợp quỷ quái và rất hy hữu giữa một con mèo cái đen tuyền với một con rắn hổ chỉ ăn loại thịt duy nhất là thịt cóc, rồi linh miêu ra đời không phải ở một làng xóm, ở một ngôi nhà có chủ nào hết, mà thường ra đời trong một ngôi miếu hoang, một bờ ao vắng, hoặc dưới một khu đầm lầy lau lách.

Thức ăn của linh miêu cũng theo khẩu vị của loại rắn hổ có viền đen trên cổ, nghĩa là rất khoái ăn thịt cóc sống. Khi trưởng thành, linh miêu quay trở về nơi mẹ của nó từng sinh sống, thích ngồi trên những gác ba của ngọn cây, hoặc leo lên những nóc nhà nhìn xuống. Nếu nửa đêm, những sinh vật nào vô phúc gặp tia mắt đỏ ngầu của linh miêu trừng nhìn, tức khắc chúng sẽ trở nên tê liệt không cử động được, như các loài chuột, loài chim, sẽ phải đứng trân như chết để đợi linh miêu đến gần vồ lấy ăn thịt, hoặc dùng móng vuốt cào xé, giỡn hớt dưới ánh trăng một lúc lâu, rồi mới vứt xác ra xa như vứt một món đồ chơi đã chán.

Người ta đồn, nếu linh miêu bất ngờ nhảy qua một thi hài đang khâm liệm trong nhà, thì người chết ấy sẽ từ từ ngồi dậy thành quỷ nhập tràng. Quỷ nhập tràng có thể đứng lên, mắt cứ mở trừng trừng cả đêm ngày, đưa đĩa cơm với nước uống đến xác chết vẫn dùng hết, nhất là biết lựa ra những miếng thịt tươi đỏ, những món sống sít chưa nấu chín để đưa vào miệng một cách khoái khẩu.

Đến khoảng chạng vạng khi trời sập tối, hoặc vào lúc nửa đêm có trăng, thường đi qua đi lại trong nhà với bộ dạng cứng đơ tựa như người gỗ hoặc người máy, vì các khớp xương của người chết khi hóa quỷ nhập tràng cứ tuồng như bị siết chặt bằng đinh vít vào nhau nên không thể cử động bình thường nổi. Nhà nào có quỷ nhập tràng thì ngay giữa trưa vào giờ ngọ, khi mặt trời đứng bóng, trong nhà khí phần vẫn lạnh lẽo, u ám như cõi âm. Càng về đêm, chung quanh nhà có nhiều tiếng động lạ, lúc than khóc như tiếng con nít, lúc thì thào dọa dẫm như tiếng người lớn chết oan…

mèo ma quỷ nhập tràng

“Mèo ma” dưới góc độ khoa học

Thời nay chuyện quỷ nhập tràng nếu có dịp khơi dậy vẫn còn được nhắc đến trong các tài liệu về tín ngưỡng văn hóa và trên báo chí, hoặc quanh các bàn trà rượu cả khi có mặt các nhà nghiên cứu để vừa nghe vừa hỏi han, vừa thỏa mãn tính hiếu kỳ, vừa thử đưa ra nhu cầu tìm hiểu khía cạnh khoa học của hiện tượng tâm linh ấy. Từ đó cũng đã có một số giải thích, với các nét chính dưới đây.

Thứ nhất, về linh miêu, tức loài mèo sinh ra từ giao hợp giữa mèo và rắn, có thể tìm lời giải đáp khá rõ. Chẳng hạn nhà nghiên cứu ngôn ngữ học An Chi trong cuốn Chuyện Đông chuyện Tây, tập 1 – NXB Trẻ và Phương Nam ấn hành 2006, đã dẫn chứng giải đáp của kỹ sư Nguyễn Quốc Thắng như sau: “Rắn thuộc lớp bò sát còn mèo thuộc lớp động vật có vú, hai lớp này rất xa nhau về mặt tiến hóa. Theo nguyên tắc của sinh vật học, hai loài khác nhau của cùng một giống đã rất khó giao phối với nhau huống hồ ở đây rắn và mèo có cấu tạo cơ quan sinh dục hoàn toàn khác nhau, số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào cũng khác nhau, do đó khẳng định chúng không thể giao phối với nhau được”. Theo đó, đứng dưới góc độ sinh học, động vật học, chuyện linh miêu chỉ là huyền thoại…

Thứ hai, về Mèo ma nhất là loại sinh vào giờ Mão (5 – 7 giờ sáng), tháng Mão, năm Mão, bị người đời nghi ngờ có liên hệ với cõi âm nhiều nhất. Còn thông thường họ nhà mèo thì chú nào cũng thích lang thang về đêm với đôi mắt sáng, bước đi rất nhẹ không nghe tiếng động, rượt giỡn nhau dưới ánh trăng khuya, nhiều lúc cất tiếng kêu tựa tiếng con nít khóc não nùng trong bóng tối. Vì thế vào thế kỷ 14, thời Trung cổ ở châu Âu, mèo bị kết án là sứ giả của quỷ, là hiện thân của phù thủy và bị thiêu sống trên giàn hỏa, hoặc bị ném từ tháp cao xuống nền đá cho đến chết.

Ngày nay, khoa học giải thích mắt mèo sáng trong đêm nhờ tế bào võng mạc có sức phát quang rất mạnh, nhờ vào thịt chuột mà mèo ưa ăn, vì trong thịt chuột có chất “ngưu hoàng” với công năng nâng cao thị lực cho mèo trong bóng đêm. Bước đi của mèo không gây tiếng động nhờ khối thịt mềm u lên dưới chân của chúng tựa như một chiếc đệm có sức đàn hồi bền bỉ. Những giải thích này đã xóa đi bản án về “bóng ma lặng lẽ” và khiến người ta nhớ tới thời hoàng kim của mèo ở Ai Cập với những xác mèo được ướp, những quan tài của mèo bằng vàng bằng bạc.

Vào năm 1360, các nhà khảo cổ học cũng tìm thấy một nghĩa trang dành chôn hơn…180.000 xác mèo. Chưa hết, vào thế kỷ 13 một hoàng đế Ai Cập đã lập vườn cây ăn trái tại ngoại ô thủ đô Le Caire, chuyên trồng trọt cho mèo. Xem ra không phải lúc nào trong lịch sử mèo cũng bị đổ lỗi là tác nhân tác quái như hiện tượng quỷ nhập tràng cả.

Thứ ba, dưới góc nhìn của khoa học hiện đại, người vừa chết trong cơ thể vẫn giữ luồng điện âm tích còn sót lại chưa kịp ra khỏi cơ thể. Luồng điện ấy, khi gặp hấp lực của một luồng điện dương khác gần đó (của các cơ thể sống) sẽ có thể dẫn đến cảm ứng điện trường khiến người chết ngồi dậy mà người ta cho rằng đó là quỷ nhập tràng. Luồng điện dương (hâm nóng sự sống lại ngắn ngủi của xác chết) không nhất thiết phải cần đến linh miêu, hoặc các loài mèo ma, hay là một thế lực siêu hình nào, mà có thể đó là do… một con người bình thường. Dĩ nhiên cảm ứng gây nên “quỷ nhập tràng” chỉ xảy ra trong một điều kiện có sự tương tác tất yếu nào đó giữa sinh vật sống với thi hài người chết.

Thứ tư, do người vừa qua đời đang ở trường hợp chết lâm sàng (tim ngừng đập nhưng não vẫn còn hoạt động), người nhà tưởng đã chết hẳn nên tiến hành những nghi lễ khâm liệm, nhưng sau đó do những biến chuyển nội tạng đặc biệt nên cơ thể của người chết lâm sàng ấm lại và sống dậy bất ngờ…

meo ma quy nhap trang

Tuy có những giải thích khoa học soi sáng hiện tượng đặc biệt đó, song đến nay không ít người vẫn tiếp tục hướng về những lý giải siêu hình về quỷ nhập tràng, để rồi xem đó là những giải thích mang màu sắc văn hóa tâm linh. Nói như vậy có quá lời lắm không, theo chúng tôi không đến nỗi quá lời. Là vì thông qua những chuyện quỷ nhập tràng và linh miêu, người ta có thể tìm thấy ở những câu chuyện đó ý nghĩa văn hóa thiết thực cho đời sống đạo đức và ứng xử trong xã hội hiện đại. Như quan niệm về người chết sống lại được xem là quỷ nhập tràng lại bắt nguồn không phải từ ba điều giải thích vừa nêu trên, mà từ một ngoại lực ở cõi âm theo quan niệm tín ngưỡng văn hóa như sau.

Người chết chưa tới số chết mà tự tử thì không được đầu thai ngay mà sẽ bị Diêm Vương sai giam riêng ở một nơi (gọi là Nghiệt kính đài?) chờ cho tới kỳ hạn đã định của kiếp số mới được thả ra. Song cũng có một số hồn ma “vượt ngục” đi lang thang vất vưởng đó đây (gọi là du hồn) đã mượn xác chết người khác để “sống lại” trong giây lát cho đỡ nhớ trần gian. Đối với trường hợp này, chúng ta cần nhìn “chân dung” các quỷ nhập tràng với nỗi thương cảm nhiều hơn sợ hãi hay là xa cách…

Khoa học đang tiếp tục tiếp cận thêm với thế giới của quỷ nhập tràng và những du hồn nọ. Chúng ta hy vọng sẽ có một kết luận đầy thuyết phục nay mai.

N:ST