Kỹ năng sinh tồn Phần 2: Giành lấy sự sống nơi đầm lầy và sa mạc

2. Sa mạc cát – Sa mạc núi đá – Hoang mạc:

Không giống như vùng rừng và đầm lầy. Sa mạc lại đòi hỏi bạn một thứ mang yếu tố “con người” hơn. Đó là sự thích nghi. Bạn kinh nghiệm và sành sỏi, bạn khỏe mạnh cường tráng đến mấy nhưng không tập cho mình được sự thích nghi thì bạn nhanh chóng bị sa mạc bẻ gẫy ý chí sinh tồn ngay lập tức.

Sa mạc thì vốn đã khá nổi tiếng trên phim ảnh sách báo rồi, những cồn cát dài mênh mông đến vô tận, những cơn bão cát đáng sợ. Những bộ lạc kì bí tồn tại trên sa mạc vài thế kỉ, những kho báu dưới lớp cát ngàn năm. Bỏ qua mấy tư tưởng lãng mạn đó và ta hãy đối mặt với vấn đề thiết thực nhất: Sức nóng khủng khiếp!

Sức nóng trên 40 độ sẽ làm bạn suy kiệt cả thể chất lẫn tinh thần một cách mau chóng. Bạn đã nghe thấy hội chứng “sợ hãi khoảng không” ,“hội chứng ảo ảnh” và “hội chứng mù khoảng cách”? Có rất nhiều thứ nảy sinh khi bạn bỗng nhiên lạc vào sa mạc. Nếu không có ý chí phấn đấu sinh tồn và quan trọng là không tuân theo những phương cách sinh hoạt trong sa mạc dù là nhỏ nhặt nhất. Bạn sẽ chết rất nhanh chóng.

Vậy trước hết tôi sẽ nói về phần chuẩn bị. Bạn sẽ mang gì vào sa mạc, máy bay của bạn rơi, xe của bạn hỏng và bạn sẽ mang theo cái gì. Đừng nói là khuân theo cả một container vật dụng nhé.

Trang phục trong sa mạc:

Quần áo:

Trong sa mạc, trang phục đóng vai trò cực kì quan trọng. Che chắn cơ thể, chống nóng, chống lạnh, chống lại tia mặt trời, côn trùng, điều tiết mồ hôi…

– Trong sa mạc nên mặc áo quần sáng màu ( tránh tia bức xạ nhiệt), ko mặc đồ quá dày mà mặc nhiều quần áo mỏng hoặc quần áo nhiều lớp.

– Quần áo phải che kín toàn bộ cơ thể (từ vùng cổ trở xuống ) tránh cho cát lọt vào trong cơ thể mình. Dùng một chiếc khăn trùm quấn vùng cổ để gió khỏi thổi cát vào cơ thể cũng tốt.

– Ban ngày ở sa mạc rất nóng nhưng ban đêm lại lạnh. Bạn phải biết cách tận dụng tốt y phục của mình.

Giày:

Quan trọng không kém quần áo. Bạn đi chân trần trên vùng cát nóng 50-60 độ thì chỉ cần vài bước chân là bạn sẽ chẳng còn nhận ra chân mình nữa đâu. Giày giúp chân bạn không bị bỏng, không bị côn trùng độc tấn công, tránh khỏi bị thương bởi cát đá …

– Nên dùng giày có cổ cao, ủng cao cổ. Nếu không có thì hãy quấn vải và thắt thật chặt làm thế nào để cát không lọt vào trong giày và quần.

Trang phục bình thường khi vào sa mạc

– Dùng vớ (tất) dày để giảm sức nóng từ cát.

– Nếu trường hợp thậm chí bạn còn không giữ nổi cho mình đôi giày. Hãy tự tạo cho mình 1 chiếc từ vỏ chai nhựa, vải bạt, lốp cao su một cách đơn giản nhất có thể.

Kính râm:

Mắt của bạn sẽ mau chóng bị tổn thương bởi tia mặt trời, gió và cát sa mạc, một chiếc kính râm là lựa chọn tốt nhất khi di chuyển ở nơi đây. Trong trường hợp bạn không thể kiếm cho mình một chiếc kính râm bạn có thể tạo cho mình một cái từ bìa hoặc nhựa. Chiếc kính này không có mắt kính nên bạn sẽ đục lỗ hoặc tạo một cái khe hẹp phần mắt. Khuyết điểm của loại “kính” này điểm nhìn sẽ rất hạn chế. Chỉ là lỗ nhỏ hoặc qua khe hẹp,nhưng trong sa mạc thì bạn cũng không cần thiết phải có góc nhìn quá rộng đâu. Bảo vệ đôi mắt mình là điều quan trọng nhất.

Mũ nón: Mũ cối và trùm khăn lên kiểu mấy bác thợ hay mũ trùm của người ả rập đều được. Điều quan trọng ở đây là nó bảo vệ được đầu càng kín càng tốt.

Sát thủ nơi sa mạc: tia nắng, gió và cát.

Trong sa mạc, sức nóng là đáng sợ nhất nhưng cái gì đem sức nóng đến cho bạn. Đó chính là bởi 3 nhân tố chính: Tia nắng, gió và cát.

– Tia nắng gay gắt làm bạn nóng, đây là điều hiển nhiên.

– Cát nóng phản xạ tia mặt trời và sức nóng vào bạn.

– Gió nóng mang cả cát nóng thổi liên tục.

Vậy điều đầu tiên cần phải làm trong sa mạc là phải phòng tránh được những yếu tố trên. Phòng tránh bằng những vật dụng mà tôi đã liệt kê ở trên đã là tạm đủ. Tuy nhiên bạn cũng nên tìm hiểu thêm về một số vấn đề sau đây. Hiểu biết không bao giờ thừa thãi :

– Tuyệt đối không được nhìn lên mặt trời (đoán giờ, xác định phương hướng) , dù là trực tiếp hay gián tiếp nó cũng sẽ làm bạn tổn thương thị giác nghiêm trọng.

– Phơi nắng ở sa mạc 5 phút sẽ khiến da bạn bị phỏng nắng, cực kì đau rát.

– Gió và cát ở sa mạc cũng có thể làm bỏng da, môi nứt nẻ. Mắt cũng có thể bị viêm giác mạc do bụi cát và nóng.

– Bão cát sa mạc thì nhiều người đã biết đến độ khủng khiếp của nó. Nhưng bạn có biết gió xoáy mang theo các hạt cát có thể cắt làm xây xát phần da không được bảo vệ. Và để nó lọt vào mắt hay mũi thì rất thảm họa. Chưa kể bão cát có thể vùi lấp bạn một cách nhanh chóng. Đối phó với nó như thế nào tôi sẽ nói thêm ở phần sau.

– Lốc xoáy: hoàn toàn khác với bão cát. Nó được hình thành do các luồng không khí đối lưu chênh lệch nhiệt độ. Đôi khi nó vô hình nhưng có thể lôi bạn lên khỏi mặt đất vài chục mét trước khi quẳng ra xa vài trăm mét khỏi vị trí của nó. Trường hợp gặp lốc xoáy ở sa mạc thì hiếm hơn nhưng không phải không có.

– Cát lún: Khá giống trong phim ảnh mà bạn đã chứng kiến nên tôi không cần miêu tả thêm. Chỉ muốn nói là bạn quá đen khi lâm vào cảnh này vì nó cũng khá hiếm thấy trên sa mạc. Xử lý chúng như thế nào xin xem lại : “Kỹ thuật thoát hiểm khỏi đầm lầy” phía trên.

Nước trong sa mạc:

Tôi muốn nói rõ kĩ năng tìm kiếm nước, lửa, thức ăn ở các vùng đất khắc nghiệt vào một bài riêng (nó thực sự dài và khá phức tạp ) nên ở đây tôi sẽ nói sơ qua một số phương thức tìm nước chỉ ở riêng sa mạc.

Dù là sa mạc thì tất cả mọi sự sống của nó đều tùy thuộc vào nước.Nó là nhu cầu số 1 và đơn giản là bạn phải có trách nhiệm tìm kiếm hay bảo quản nó nếu muốn sống. Có quá nhiều kiến thức ở đây. Một số là từ thổ dân Australia bản địa nhưng nhiều thứ mình thấy phi thực tiễn và chưa được kiểm chứng rõ ràng. Tôi xin phép đưa ra những điều căn bản nhất nhưng không phải ai cũng biết. Đầu tiên là cách sử dụng nước:

– Dù là ở sa mạc nhưng chúng ta cũng phải uống trên 3 lít nước 1 ngày.

– Uống nước phải uống từng ngụm nhỏ, chia ra làm nhiều lần (cái này chắc nhiều người biết tác dụng của nó rồi)

– Bảo quản trong bình, can riêng biệt nơi thoáng mát. Tránh nhầm lẫn các loại chất lỏng.

– Mang đủ nước cho các đoạn lộ trình từ điểm này sang điểm khác.

– Có dấu hiệu hết nước dự trữ thì phải đi tìm ngay. Kiếm được nước không phải là quá trình một sớm một chiều.

Tìm nước trong sa mạc:

Bạn hết sạch nước dự trữ và phải lang thang trong sa mạc khô cằn để tìm nước. Đây là một quá trình gian khổ nhưng thực sự thì cũng khá thú vị. Trong sa mạc tồn tại những ốc đảo, giếng nước hay thậm chí là sông suối. Nếu bạn bắt gặp chúng còn đang đầy tràn nước thì quả thật bạn đã trúng xổ số. Chẳng còn gì để nói thêm. Ngoài ra bạn có thể tìm thấy nước thậm chí là tạo ra nước bằng một số phương pháp sau:

– Một số cây cỏ báo hiệu có sự xuất hiện của nước trong vùng nó mọc. Cây cỏ mặn, cây chà là, cây bông và cây liễu đều cho ta thấy là quanh nó (dưới độ sâu từ 2-3 mét) có nguồn nước.

Cây chà là báo hiệu khu vực có nước

– Những lòng sông, rạch tuy đã cạn khô nhưng khả năng có nước phía dưới rất lớn. Hãy bỏ công đào xuống khoảng 1-2 mét, có lẽ bạn sẽ không phải thất vọng.

– Khu vực có nhiều dấu chân thú. Đi theo những dấu chân đó, sẽ có nước.

– Bạn gặp 1 con rùa trong sa mạc. Chắc chắn 100% cách đó không xa có nước, rất nhiều là đằng khác.

– Xương rồng sống không phụ thuộc vào nước, đừng cố công đào bới xung quanh nó nhưng bản thân cây xương rồng lại rất mọng nước. Phần lõi của cây xương rồng hoàn toàn ăn được và mùi vị của nó không đến mức quá khó ăn.

Đi theo dấu chân thú hoang cũng dễ tìm được đến khu vực có nước

– Tự tạo ra nước bằng phương pháp chưng cất. Đây là phương án cuối cùng, không đến mức khó khăn nhưng cũng có thể tạo cho mình 1 nguồn cung cấp nước nho nhỏ từ bùn đất, thân cây cỏ, lá xanh…Như đã nói ở phía trên, bạn đọc nào quan tâm tôi xin phép đưa ra bài viết chi tiết hơn vào những kì sau.

Di chuyển và sinh hoạt trên sa mạc:

Để sinh tồn trong sa mạc, bạn cần phải nắm vững những thứ gọi là “chìa khóa của sự sống”. Nó khá đơn giản, bao gồm cả những thứ bạn đã biết và chưa biết:

-Nước, vẫn là nước. Đó là một trong những chìa khóa quan trọng nhất của sự sống. Hãy vứt lại hòm vàng bạn vừa tìm thấy trong kho báu của Xin-bát và mang theo nhiều nước nhất có thể.

-Chỉ di chuyển vào lúc sáng sớm và chiều tối. Đừng làm tương tự như trong phim, các nhân vật luôn di chuyển vô tội vạ vào cả những lúc nắng nóng nhất. Lúc đó hãy tìm lấy một chỗ để trú ẩn giữ sức cho cuộc hành trình vào buổi tối. Bạn sẽ tốn ít năng lượng và nước hơn nhiều.

– Cố gắng tìm thấy một “con đường mòn sa mạc” nơi có người hay đi qua. Những nơi này thường có dấu vết con người hay đi qua như rác, vết chân gia súc, vết bánh xe. Đây là cách dễ dàng nhất để cứu lấy bản thân bạn.

– Sử dụng con đường đi nào ít tốn sức nhất (không cần nhanh nhất) không nên trèo qua các gò cát, đụn cát cao nếu ko muốn bị chôn vùi.

– Chú ý những hố cát, vùng cát trôi và cát lún.

– Cố gắng tìm được nơi có thể cung cấp nước

– Chú ý trên sa mạc có rất nhiều hồ tạm chứa nhiều nước muối, nước muối cũng là nước (nếu biết cách tận dụng).

– Thiếu thực phẩm thì phải săn bắn. Thực sự thì hệ sinh thái động thực vật ở sa mạc cũng khá là phong phú. Nên săn bắn vào buổi đêm vì lúc đó vừa ít tốn sức mà cũng vì đêm chúng mới xuất hiện.

Chiều tối là thời điểm tốt nhất để bắt đầu chuyến du hành qua sa mạc

– Nhận thấy có dấu hiệu của một cơn bão cát, ngay lập tức dừng mọi công việc đang làm lại và tìm kiếm chỗ trú ẩn. Có thể là sau đụn cát hoặc tảng đá. Tự bảo vệ lấy mình vì trong trường hợp này muốn chiếu cố đến người khác cũng là một điều rất khó khăn. Nếu đông người thì hãy buộc mọi người lại với nhau bằng một sợi dây.

– Tuyệt đối không di chuyển trong bão cát. Sau bão cát thì địa hình xung quanh bạn gần như thay đổi hoàn toàn. Bạn sẽ hoang mang do mất phương hướng. Có một cái mẹo ở đây là xếp những tảng đá nhỏ dọc theo hướng mà bạn muốn xác định. Sau bão cát bạn vẫn có thể xác định lại phương hướng đang di chuyển.

– Trong không gian mênh mông của sa mạc. Mọi sự ước lượng về khoảng cách đều là sai lầm. Không ngạc nhiên khi bạn thấy 1 cái cây mà đi mãi không gặp nó.

Động vật trong sa mạc:

Tuy hiếm hoi nhưng cũng không phải là ít. Chúng đã tự thích nghi với môi trường sa mạc nên chúng khá tinh quái và cẩn trọng.Chúng thường hoạt động về đêm để tránh cái nóng gay gắt ban ngày. Các loài động vật trong sa mạc chủ yếu là :

– Các loài thú : Báo núi, dê núi, cáo sa mạc, sóc đất, chuột túi (?),dơi…

Cáo sa mạc – loài vật rất nhanh nhẹn và cẩn thận trên vùng đất khô cằn này

– Các loài côn trùng: Nhện, rết, đa túc (có họ hàng với rết), bọ cạp. Một đặc điểm “thú vị” của loài này là hay chui vào giày dép, chăn chiếu của ta. Bị chúng đốt cũng không phải là chuyện đơn giản đâu. Cho nên ta cần phải kiểm tra kĩ chăn màn đặc biệt là giày. Các loại rết hay bọ cạp rất thích coi chiếc giày của con người là tổ của mình, đây là điều rất thường hay gặp ở sa mạc. Xỏ chân vào giày thì phải chú ý nếu không muốn nằm lại sa mạc vài ngày do chân bị sưng vù.

– Các loài chim: Sẻ sa mạc, kền kền, chim tước xương rồng, gà lôi sa mạc…

– Các loài bò sát: Rùa sa mạc, các loại thằn lằn, các loại rắn . Các loại bò sát ở sa mạc chiếm thành phần đông đảo và hầu như là có thể ăn được (kể cả những loài có độc).

Chúng đều là thức ăn cả đấy nhưng bạn có đủ trình độ để biến nó thành đồ ăn của mình hay không thì lại là chuyện khác. Tôi không có tham vọng tóm tắt tất cả nghệ thuật săn bắn trong tài liệu viết tay của Ben vào một bài viết, tôi cũng không hi vọng đào tạo được các bạn thành những thợ săn chuyên nghiệp. Nhưng biết đâu có lúc bạn lại thấy những thứ kiến thức thiếu thực tế mà tôi đề cập ra ở đây lại là rất cần thiết và nó sẽ cứu sống bạn. Nếu thực sự quan tâm bạn có thể đón đọc chuyên mục “Thực phẩm – Săn bắn – Đánh bắt” tôi sẽ viết sau đây ít lâu.

Ở đây tôi xin nói sơ qua cách thức săn bắn ở sa mạc nói riêng. Nghệ thuật săn bắn vào ban đêm cũng như ban ngày gồm có 4 bước chính:
– Phán đoán
– Phát hiện
– Tiếp cận
– Hạ gục

Ngoài ra chế tạo dụng cụ săn bắn thô sơ, dùng các loại bẫy hay sử dụng chất độc trong săn bắn cũng là điều mà các bộ lạc thổ dân trên sa mạc hay dùng. Tôi xin phép được đề cập đến vấn đề này rõ hơn trong chuyên mục “Thực phẩm – Săn bắn – Đánh bắt” của những kì sau.

Tổng kết:

Bạn thấy không, ở những nơi khác nhau, vùng miền khác nhau việc sinh hoạt hay thậm chí là những tiểu tiết đơn giản như ăn uống, nghỉ ngơi cũng hoàn toàn khác nhau. Đó đều là những bài toán nan giải mà bạn phải nhanh chóng tìm ra đáp án đến muốn tồn tại. Chúng ta may mắn là có một cuộc sống khá thanh bình nên đã vô tình quên đi những kiến thức nguyên thủy quý báu.

Dòng chảy của thời gian vẫn cứ tiếp tục trôi. Chúng ta đang được dẫn đến một tương lai hiện đại và cuộc sống thoải mái hơn rất nhiều. Có thể những kiến thức bên trên bạn sẽ không có cơ hội nào để sử dụng nhưng tôi khẳng định một điều là nó sẽ làm bạn lanh lợi và tháo vát hơn trong cả cuộc sống hiện đại. Đây chính là mối liên hệ mà trung tâm nghiên cứu và thực hành sinh tồn (CEPS) đặt tại Pornichet, Pháp đã nghiên cứu và khẳng định.

Kỳ sau tôi xin bàn về phương thức sinh tồn khi trôi dạt trên biển và lạc vào những vùng đất băng giá không sự sống. Trôi dạt trên biển thực tế với phim ảnh khác nhau như thế nào? Một giấc ngủ không đúng cách nơi băng giá sẽ là một giấc ngủ ngàn thu. Bạn biết gì về điều này?

Theo GenK